Συνέντευξη στον Δημήτρη Μπεκιάρη
Στο θέμα του Παλαιστινιακού, επισημαίνει: «Ολες αυτές οι προσπάθειες των Παλαιστινίων να αποκτήσουν αναγνώριση από τον ΟΗΕ, άλλα κράτη, την UNESCO κ.λπ., αποτελούν μια προσπάθεια παράκαμψης της ειρηνευτικής διαδικασίας με το Ισραήλ» και αναλύει τις επιπτώσεις της «Αραβικής Ανοιξης», όχι μόνο σε ό,τι έχει να κάνει με τις εξελίξεις στον βορειοαφρικανικό χώρο και στη Μέση Ανατολή, αλλά και σε ό,τι αφορά στις ελληνοϊσραηλινές σχέσεις.
- Κύριε πρέσβη, οι σχέσεις Ελλάδας – Ισραήλ έχουν προσλάβει στρατηγικό χαρακτήρα. Πόσο μακροπρόθεσμη είναι αυτή η συνεργασία;
- Η συνεργασία θα είναι μακροπρόθεσμη διότι είναι το αποτέλεσμα μιας στρατηγικής απόφασης των δύο χωρών να αναβαθμίσουν τις σχέσεις τους με βάση τα αμοιβαία συμφέροντά τους. Υπάρχει υποστήριξη στις κυβερνήσεις τόσο της Ελλάδας όσο και του Ισραήλ για την ενίσχυση αυτών των σχέσεων. Αυτή η στενή σχέση ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2010 με την ιστορική ανταλλαγή επισκέψεων των πρωθυπουργών Ελλάδος και Ισραήλ, κ. Παπανδρέου και κ. Νετανιάχου, στην Ιερουσαλήμ και την Αθήνα αντίστοιχα. Αυτή την πρωτοβουλία ακολούθησε ένας άνευ προηγουμένου αριθμός αμοιβαίων επισκέψεων υψηλόβαθμων αξιωματούχων από τις δυο χώρες, καθώς η συνεργασία μας στην κυριολεξία εκτινάχθηκε σε αρκετούς τομείς.
Ο υφυπουργός Εξωτερικών μας, ο κ. Ντάνι Αγιαλόν, ήταν ο πρώτος ξένος αξιωματούχος που επισκέφθηκε την Ελλάδα μετά την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τη νέα μεταβατική κυβέρνηση υπό τον κ. Λουκά Παπαδήμο τον Νοέμβριο. Συναντήθηκε με τον Ελληνα ομόλογό του τον κ. Δ. Δόλλη, με τον υπουργό Εξωτερικών κ. Στ. Δήμα και τον υπουργό Αμυνας κ. Δ. Αβραμόπουλο. Σε όλες τις συναντήσεις οι δύο πλευρές εξέφρασαν τη βούλησή τους να συνεχίσουν και να εμβαθύνουν τη συνεργασία Ελλάδας και Ισραήλ που αναπτύχθηκε από την προηγούμενη κυβέρνηση υπό τον κ. Γιώργο Παπανδρέου.
Ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, ο κ. Αντώνης Σαμαράς, ολοκλήρωσε επίσης πρόσφατα μια άκρως επιτυχημένη επίσκεψη στο Ισραήλ, όπου είχε πολύ εποικοδομητικές συνομιλίες με τον πρωθυπουργό μας, κ. Μπενιαμίν Νετανιάχου, τον πρόεδρο, κ. Σίμον Πέρες, και τον αναπληρωτή πρωθυπουργό και υπουργό Εξωτερικών, κ. Αβίγκντορ Λίμπερμαν. Ο ίδιος ο κ. Σαμαράς δήλωσε πολύ ικανοποιημένος από την επίσκεψή του και εξέφρασε την επιθυμία του για τη δημιουργία μιας στρατηγικής συνεργασίας με το Ισραήλ. Είναι σαφές ότι επενδύουμε στη διαδικασία της ενίσχυσης των σχέσεών μας σε όλους τους τομείς, όπως είναι η οικονομία, η ενέργεια, ο τουρισμός, η άμυνα κ.λπ., με στόχο τη δημιουργία ενός στρατηγικού συνεταιρισμού που θα ωφελήσει και τις δύο χώρες.
- Πόσο προσδιορίζει η διάρρηξη στις σχέσεις του με την Τουρκία την απόφαση του Ισραήλ να ενισχύσει τη συνεργασία του τόσο με την Ελλάδα όσο και με την Κύπρο;
- Η επιθυμία του Ισραήλ για στενή συνεργασία με την Ελλάδα δεν συνδέεται με τις σχέσεις του με την Τουρκία. Θα επιθυμούσαμε να έχουμε στενή συνεργασία με τις δύο χώρες καθώς και με πολλές άλλες. Η ενίσχυση των σχέσεων του Ισραήλ με την Ελλάδα και την Κύπρο σε όλα τα επίπεδα έχει τη δική της δυναμική και λογική και δεν κατευθύνεται εναντίον τρίτων. Αντίθετα, έχει ως στόχο την προώθηση της σταθερότητας. Η Ελλάδα και το Ισραήλ είναι δύο σταθερές, δημοκρατικές χώρες, σε μια ασταθή περιοχή –η οποία βρίσκεται σε μια περίοδο αλλαγών– οι λαοί των οποίων διατηρούν αρχαίους δεσμούς καθώς και αμοιβαία στρατηγικά συμφέροντα. Ως εκ τούτου, έχουμε συμφέρον να αναπτύξουμε τις διμερείς μας σχέσεις στο μέγιστο δυνατό επίπεδο, όχι μόνο προς αμοιβαίο όφελος, αλλά και για την ευρύτερη σταθερότητα της περιοχής. Το ίδιο ισχύει και για τη συνεργασία μας με την Κύπρο.
- Θα μπορέσει η Ελλάδα να γίνει κέντρο διαμετακόμισης ισραηλινού φυσικού αερίου στην Ευρώπη; Ποια είναι η πιο εφικτή λύση; Να κατασκευαστεί αγωγός μεταφοράς υδρογονανθράκων ή να δημιουργηθούν σταθμοί μεταφόρτωσης LNG σε άλλες περιοχές της Ελλάδας;
- Το φυσικό αέριο είναι τομέας-κλειδί για τη συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ. Η ιδέα είναι να μετατραπεί η Ελλάδα σε διαμετακομιστικό κέντρο για τη μεταφορά του φυσικού αερίου των μεγάλων κοιτασμάτων που έχουν ανακαλυφθεί στο Ισραήλ προς την Ευρώπη. Αυτό είναι κάτι που εκπληρώνει ταυτόχρονα το συμφέρον να υπάρξει διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών όσο και των διαμετακομιστικών κέντρων. Δεν έχει ακόμα διευθετηθεί το θέμα σχετικά με το ποια μέσα θα χρησιμοποιηθούν για να υλοποιηθεί το έργο. Ομως γίνονται σοβαρές διαβουλεύσεις που αφορούν πολλές από τις ιδέες που θέσατε στην ερώτησή σας. Σε πρόσφατες δηλώσεις του σε ελληνικά ΜΜΕ, ο δικός μας υπουργός Εθνικών Υποδομών, κ. Ούζι Λάνταου, ο οποίος είναι αρμόδιος σε θέματα Ενέργειας, δήλωσε ότι η έκθεση βιωσιμότητας για συνεργασία στο θέμα των εξαγωγών με άλλες χώρες θα ολοκληρωθεί στο Ισραήλ το 2012. Εξέφρασε την πεποίθηση ότι η Ελλάδα θα παίξει πρωτεύοντα ρόλο σε αυτή την προσπάθεια. Ο Ελληνας υπουργός Περιβάλλοντος, κ. Γιώργος Παπακωνσταντίνου, είχε την ευκαιρία να συζητήσει το θέμα με τον κ. Λάνταου σε πρόσφατή επίσκεψή του στο Ισραήλ. Το θέμα τέθηκε και κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Ισραηλινού υφυπουργού Εξωτερικών, κ. Αγιαλόν, στην Αθήνα. Αυτή η συνεργασία προφανώς αφορά και την Κύπρο, όπου έχουν ανακαλυφθεί επίσης μεγάλα κοιτάσματα φυσικού αερίου.
- Υπάρχει ενδιαφέρον από ισραηλινές εταιρείες για την ανάπτυξη επενδύσεων στην Ελλάδα; Σε ποιους τομείς πιστεύετε ότι μπορούν να υπάρχουν ισραηλινές επενδύσεις στη χώρα μας;
- Σαφώς υπάρχει ισραηλινό ενδιαφέρον για επενδύσεις σε αρκετούς τομείς όπως είναι ο τουρισμός, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η αφαλάτωση, η διαχείριση υδάτινων πόρων και λυμάτων κ.λπ. 400.000 Ισραηλινοί τουρίστες επισκέφθηκαν την Ελλάδα φέτος και η ελπίδα είναι ότι αυτός ο αριθμός θα αυξηθεί το 2012. Η συνεργασία στους τομείς των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της διαχείρισης υδάτινων πόρων συζητήθηκε κατά τη διάρκεια της πρόσφατης επίσκεψης του Ελληνα υπουργού Περιβάλλοντος, κ. Γιώργου Παπακωνσταντίνου, στο Ισραήλ πριν από μερικές εβδομάδες. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Πρόεδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, κ. Κάρολου Παπούλια, στο Ισραήλ τον Ιούλιο καθώς και εκείνης του πρόεδρου της Νέας Δημοκρατίας, κ. Αντώνη Σαμαρά, πριν από μερικές εβδομάδες, διοργανώθηκαν και συνέδρια με μεγάλες αντιπροσωπείες Ισραηλινών επιχειρηματιών με στόχο την προώθηση των επενδύσεων. Επιπλέον, υπάρχουν αρκετοί και σημαντικοί Ισραηλινοί επιχειρηματίες που ενδιαφέρονται για τα μεγάλα έργα αποκρατικοποιήσεων που θα γίνουν στην Ελλάδα.
- Η Ελλάδα και το Ισραήλ έχουν διευρύνει και ενισχύσει την αμυντική και στρατιωτική συνεργασία. Μάλιστα, τον περασμένο Σεπτέμβριο υπεγράφη επιχειρησιακό μνημόνιο αμυντικής συνεργασίας ανάμεσα στις δύο χώρες, ενώ ήδη πραγματοποιούνται κοινές ελληνοϊσραηλινές στρατιωτικές ασκήσεις. Ποια θα είναι τα επόμενα βήματα;
- Δεν μπορώ να εισέλθω σε λεπτομέρειες για την αμυντική μας συνεργασία. Παρά ταύτα, δεν αποτελεί μυστικό ότι υπάρχει ένας ενισχυμένος διάλογος καθώς και πυκνότερες ανταλλαγές μεταξύ των Αρχών άμυνας των δύο χωρών μας. Επίσης δεν αποτελεί μυστικό ότι η ελληνική Πολεμική Αεροπορία και η ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία έχουν πραγματοποιήσει μια σειρά από επιτυχημένες κοινές ασκήσεις. Η πιο πρόσφατη πραγματοποιήθηκε στο Ισραήλ.
Για το Παλαιστινιακό κράτος
- Πρόσφατα, η Παλαιστίνη εντάχθηκε στην UNESCO, ενώ και η Ισλανδία αναγνώρισε παλαιστινιακό κράτος. Τι μπορεί να σημαίνουν αυτές οι εξελίξεις για την ειρηνευτική διαδικασία στην ισραηλινο-παλαιστινιακή διένεξη;
- Ολες αυτές οι προσπάθειες των Παλαιστινίων να αποκτήσουν αναγνώριση από τον ΟΗΕ, άλλα κράτη, την UNESCO κ.λπ., αποτελούν μια προσπάθεια παράκαμψης της ειρηνευτικής διαδικασίας με το Ισραήλ και ουσιαστικά δεν θα κάνουν τίποτα για την επίλυση των κρίσιμων εκκρεμών ζητημάτων μεταξύ των δύο πλευρών, όπως είναι ο καθορισμός των συνόρων, η Ιερουσαλήμ, το καθεστώς των προσφύγων, οι διευθετήσεις ασφάλειας κ.ά. Αυτή η στρατηγική της μονομέρειας έρχεται σε αντίθεση με την ίδια την ουσία της ειρηνευτικής διαδικασίας, των Συμφωνιών του Οσλο που υπεγράφησαν με το Ισραήλ καθώς και τις εκκλήσεις του Διεθνούς Κουαρτέτου (ΗΠΑ, Ε.Ε., ΟΗΕ και Ρωσία) για την επανέναρξη των απευθείας διμερών διαπραγματεύσεων.
Το Ισραήλ έχει αγκαλιάσει τη λύση δύο κρατών, που προϋποθέτει τη σαφή αναγνώριση του Ισραήλ ως το κράτος του εβραϊκού λαού και ένα παλαιστινιακό κράτος για τον παλαιστινιακό λαό τα οποία θα συνυπάρχουν με ειρήνη και ασφάλεια. Ενώ το Ισραήλ επιδιώκει την ειρήνη με ένα παλαιστινιακό κράτος, οι Παλαιστίνιοι επιδιώκουν ένα κράτος χωρίς την ειρήνη. Στην πραγματικότητα, ένα παλαιστινιακό κράτος και η ανεξαρτησία μπορούν να επιτευχθούν μόνο μέσω απευθείας διαπραγματεύσεων με τη χώρα που έχει το μεγαλύτερο συμφέρον να οικοδομήσει ένα μέλλον ειρήνης, ασφάλειας και ευημερίας με τον παλαιστινιακό λαό – το κράτος του Ισραήλ.
Για την εξέλιξη της «Αραβικής Ανοιξης»
- Πόσο ανησυχεί το Ισραήλ η εξέλιξη της «Αραβικής Ανοιξης», δεδομένου ότι θα προκύψουν και μουσουλμανικές κυβερνήσεις σε κράτη της Βορείου Αφρικής και της Μέσης Ανατολής; Επίσης, πόσο ανησυχούν το Ισραήλ οι βίαιες εξελίξεις των τελευταίων μηνών τόσο στη Συρία όσο και στην Αίγυπτο;
- Ως το μόνο δημοκρατικό κράτος στην περιοχή, το Ισραήλ ελπίζει ότι θα αναδυθούν και άλλες δημοκρατίες στην περιοχή. Ταυτόχρονα, περιμένει από τους γείτονές του να συμμορφωθούν με τις διεθνείς δεσμεύσεις και συμφωνίες τους. Η «Αραβική Ανοιξη» αποδεικνύει επίσης ότι η ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση δεν είναι το κεντρικό ζήτημα στην περιοχή, όπως έχουν ισχυριστεί πολλοί στο παρελθόν. Οι αλλαγές που συντελούνται υποδεικνύουν και τους κινδύνους όπως το Ιράν και το πυρηνικό του πρόγραμμα, που αποτελεί απειλή για την περιοχή και όλον τον κόσμο, καθώς και τον ρόλο περιφερειακών ταραξιών όπως είναι η Συρία, η οποία έχει λειτουργήσει όχι μόνο ως υποστηρικτής τρομοκρατικών οργανώσεων (Χεζμπολάχ στον Λίβανο, Χαμάς στη Γάζα), αλλά και ως σύνδεσμος μεταξύ αυτών των ομάδων και της Τεχεράνης. Τέλος, η κατάσταση στην περιοχή αναδεικνύει ακόμη περισσότερο τη σημασία της συνεργασίας μεταξύ σταθερών δημοκρατιών όπως είναι η Ελλάδα και το Ισραήλ στην περιοχή, με τρόπο που συμβάλλει στη σταθερότητα.
(Συνέντευξη, την οποία μου παραχώρησε ο Πρέσβης του Ισραήλ στην Αθήνα κ. Άριε Μέκελ και δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα "Η ΑΞΙΑ" την Παρασκευή 23/12/2011)
